Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại thực phẩm chức năng khác nhau theo nhu cầu bổ sung của mỗi người. Vậy thực phẩm chức năng là gì? Hãy tìm hiểu về vấn đề này trong bài viết dưới đây nhé.
Thực phẩm chức năng là gì?
Thực phẩm chức năng tiếng Anh là gì? Thực phẩm chức năng (tiếng Anh là Functional foods), là các sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên hoặc thực phẩm trong quá trình chế biến được bổ sung thêm các chất “chức năng”. Thực phẩm chức năng dùng để hỗ trợ chức năng của các bộ phận trong cơ thể người, có tác dụng dinh dưỡng, tăng sức đề kháng và giảm bớt nguy cơ gây bệnh, tạo cho cơ thể tình trạng thoải mái.
Thực phẩm chức năng được ra đời lần đầu tiên ở Nhật Bản vào năm 1980 khi được các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và được chứng minh rằng chúng đem lại nhiều lợi ích trong việc cải thiện sức khỏe toàn diện.
Thành phần của thực phẩm chức năng rất đa dạng, được chia thành nhiều nhóm khác nhau theo nhu cầu bổ sung khác nhau của con người. Tuỳ theo nguyên liệu, công thức, hàm lượng vi chất và hướng dẫn sử dụng, thực phẩm chức năng còn có các tên gọi khác như thực phẩm bổ sung, thực phẩm bổ sung vi chất dinh dưỡng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, sản phẩm dinh dưỡng y học.
Hiện nay, thực phẩm có nhiều loại khác nhau, từ loại bổ sung khoáng chất và vitamin như vitamin A, C, E, B3, B6… hay Omega 3,6,9… và các loại hỗ trợ điều trị hoặc cải thiện các vấn đề về sức khỏe, sắc đẹp như tăng hoặc giảm cân, rụng tóc, chống sạm da, tăng sức đề kháng… Đây là những sản phẩm được chế biến dưới dạng viên nang, viên nén, viên hoàn, cao, bột, cốm, lỏng và các dạng chế biến khác có chứa một hoặc hỗn hợp của các chất bao gồm vitamin, acid amin, khoáng chất, chiết xuất từ thực vật và động vật…
Tìm hiểu về các loại thực phẩm chức năng là gì?
Xem thêm: Cách tính chỉ số BMI đối với người dưới 20 tuổi
Các loại thực phẩm chức năng phổ biến
Trên thị trường hiện nay, thực phẩm chức năng vô cùng đa dạng và cung cấp nhiều nhóm chất cần thiết cho cơ thể. Có thể chia thành 7 nhóm thực phẩm chức năng chính sau:
Thực phẩm chức năng bổ sung vitamin
Vitamin là các vi chất dinh dưỡng có vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất của cơ thể con người. Chính vì vậy, vitamin hay vitamin tổng hợp là những loại chất thường thấy trong các loại thực phẩm chức năng.
Các loại vitamin có mặt phổ biến trong thực phẩm chức năng là: vitamin A, vitamin B (bao gồm thiamine B1, niacin B3, riboflavin B2, pantothenic acid B5, biotin B7, vitamin B6, folate B9, vitamin B12), C, D, E, K…
Thực phẩm chức năng bổ sung lợi khuẩn
Thực phẩm chức năng bổ sung lợi khuẩn thường gặp là prebiotic và probiotic. Trong đó, lợi khuẩn probiotic sẽ cung cấp cho đường ruột hệ vi sinh vật phong phú, đồng thời hỗ trợ và tăng cường hệ tiêu hóa. Do đó, nhiều người sử dụng thực phẩm chức năng bổ sung lợi khuẩn khuẩn để cải thiện sức khỏe miễn dịch, ngăn ngừa nguy cơ táo bón, rối loạn tiêu hóa, hay kích thích ăn uống cho trẻ biếng ăn…
Thực phẩm chức năng bổ sung khoáng chất
Khoáng chất là các dưỡng chất mà cơ thể cần nhưng lại không tự sản xuất được. Các khoáng chất như oxi, hydro, cacbon và nitơ là các nhóm thiết yếu nhất của cơ thể, chúng có mặt trong hầu hết các loại thực phẩm tự nhiên. Bên cạnh đó, nhiều khoáng chất vi lượng khác với hàm lượng cơ thể cần ít hơn nhưng cũng thực hiện nhiều chức năng quan trọng.
Thông thường, cơ thể chỉ cần nạp khoáng chất từ thực phẩm tự nhiên nhưng do bệnh lý, cơ địa hay hoạt động thể lực quá mức nên việc bổ sung thêm dưới dạng thực phẩm chức năng cũng được khuyến khích. Các thực phẩm chức năng thường bổ sung canxi, photpho, natri, kẽm, sắt, coban, selen, magie…
Thực phẩm chức năng bổ sung acid béo
Các loại acid béo có vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe con người, đặc biệt là nhóm acid béo cần thiết gồm omega-3, omega-6 và omega-9. Trong đó, omega-9 là chất cơ thể có thể tự tổng hợp được và 2 chất béo còn lại bắt buộc phải bổ sung từ bên ngoài.
Do đó, với những người thiếu hụt acid béo do chế độ dinh dưỡng nghèo nàn có thể bổ sung từ nguồn thực phẩm chức năng. Ngoài ra, bổ sung omega-3 còn được khuyến cáo với những người gặp vấn đề về thị lực, muốn tăng cường hoạt động của não bộ và mắt.
Thực phẩm chức năng bổ sung protein và acid amin
Protein và acid amin tham gia vào hoạt động tái cấu trúc tế bào, trao đổi chất, điều tiết cơ thể… Đặc biệt với những người bị chấn thương hoặc sau phẫu thuật, cơ thể có thể tự phục hồi là nhờ hoạt động của acid amin và protein.
Cơ thể con người cần khoảng 20 loại acid amin khác nhau, tuy nhiên mỗi nguồn thực phẩm lại chỉ chứa vài acid amin nhất định. Vì vậy, thực phẩm chức năng bổ sung protein còn được lựa chọn cho mục đích kiểm soát năng lượng, tăng cơ cho người tập thể hình hoặc giảm cân. Một số sản phẩm bổ sung protein thường thấy là whey protein, protein casein, protein shake, protein đậu, protein trứng, protein gạo lứt…
Thực phẩm chức năng dạng chiết xuất
Khác với các dạng trên, loại thực phẩm chức năng này không gồm các nhóm chất cụ thể mà là chiết xuất trực tiếp từ các loại thảo dược thiên nhiên. Chiết xuất này sẽ chứa các hoạt chất quý có trong thảo dược và có tác dụng hỗ trợ sức khỏe, cải thiện các vấn đề như làm đẹp da, cân bằng nội tiết, giải độc gan, hỗ trợ tiêu hóa…Thực phẩm chức năng dạng này thường gặp như collagen thực vật, tinh dầu hoa anh thảo, tinh dầu oải hương,…
Thực phẩm chức năng cho người tập thể hình
Với người tập thể hình hoặc vận động viên thể thao chuyên nghiệp, để quá trình luyện tập đạt hiệu quả tốt hơn thì việc bổ sung dinh dưỡng từ nguồn thực phẩm chức năng là cần thiết. Đặc biệt là những người luyện tập thể hình, của tạ hoặc điền kinh cần giảm mỡ thừa, tăng cơ nạc. Một số sản phẩm bổ sung thường thấy như đồ uống giàu protein, BCAA, arginine, glutamine, creatine, HMB, axit béo thiết yếu…
Tìm hiểu về các loại thực phẩm chức năng là gì?
Xem thêm: Chỉ số EQ là gì? Chỉ số EQ 120 là cao hay thấp
Lưu ý khi sử dụng thực phẩm chức năng là gì?
Mặc dù việc bổ sung các chất dinh dưỡng bằng thực phẩm chức năng là cần thiết đối với nhiều người. Tuy nhiên cần đảm bảo liều lượng được khuyên dùng để tránh các tác dụng phụ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:
Chú ý đến xuất xứ, nhãn hiệu
Khi mua các sản phẩm thực phẩm chức năng, bạn cần tìm hiểu một số thương hiệu uy, kiểm tra kỹ lưỡng nguồn gốc, xuất xứ để tránh mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng. Đồng thời, phải đảm bảo sản phẩm đã qua kiểm duyệt nghiêm ngặt về chất lượng bởi cơ quan có thẩm quyền.
Chỉ nên chọn những dưỡng chất cơ thể cần
Thực phẩm chức năng có rất nhiều chủng loại với công dụng khác nhau, do đó bạn phải chọn đúng loại dưỡng chất mà cơ thể cần bổ sung thì mới mang lại hiệu quả tốt. Bạn hãy đọc kỹ thành phần về giá trị dinh dưỡng có ghi bên ngoài hộp để đảm bảo mua đúng loại và không chứa chất gây dị ứng với cơ thể.
Không dùng nhiều thực phẩm cùng lúc
Việc sử dụng kết hợp nhiều thực phẩm chức năng cùng một lúc sẽ khiến bạn không xác định được loại nào thực sự có hiệu quả, hoặc có thể gây nên những tác dụng không mong muốn. Để tìm được loại thực phẩm chức năng phù hợp, bạn nên xác định cụ thể những sản phẩm cơ thể bạn đang cần và lựa chọn ra 3 sản phẩm phù hợp nhất để sử dụng khi mới bắt đầu.
Thông thường, sau khoảng 1 tháng bạn có thể cảm nhận được sản phẩm nào phù hợp với tình trạng cơ thể. Ngoài ra, bạn cũng cần lưu ý nếu sử dụng quá nhiều thực phẩm chức năng cùng một lúc thì cơ thể của bạn có thể bị lạm dụng thuốc và dẫn đến tình trạng bị nhờn thuốc.
Để ý phản ứng của cơ thể khi uống
Sau vài giờ sử dụng thực phẩm chức năng, bạn cần để ý xem cơ thể có xảy ra các phản ứng bất thường như ngứa, nổi mẩn, buồn nôn, khó thở, tiêu chảy… hay không. Nếu xuất hiện các triệu chứng bất thường thì bạn phải ngưng ngay việc dùng thuốc và tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên môn.
Chú ý đến liều lượng sử dụng
Đây cũng là một vấn đề quan trọng mà bạn cần lưu ý để tránh gây hại cho sức khỏe. Bạn hãy uống thực phẩm chức năng với liều lượng theo chỉ định của bác sĩ. Bên cạnh đó, bạn cũng không nên uống vô thời hạn mà cần có thời gian ngừng uống rồi sử dụng lại để tránh gây ra những tác dụng phụ không tốt cho sức khỏe.
Tổng hợp
